Gluten bazı bünyelerde sindirim ve emilim problemlerine yol açabilir. Glutenin ince bağırsakta yol açtığı tahribatla ilişkili olarak çölyak hastalığını duymuş olabilirsiniz. Çölyak ile çok benzer semptomlar gösteren bir diğer hastalık da gluten duyarlılığı. Üstelik gluten duyarlılığı, çölyak hastalığına göre çok daha sık rastlanan bir gluten hassasiyeti türü.
Gluten duyarlılığı, genelde orta yaşlarda ortaya çıkan ve kadınlarda daha sık rastlanan bir problemdir. Tıpkı çölyak hastalığında olduğu gibi gluten duyarlılığında da şişkinlik ve hazım problemleri, halsizlik gibi belirtiler göze çarpar. Ancak gluten duyarlılığını tespit edebilmek için geliştirilmiş bir test bulunmamaktadır. Buna karşın Dr. Deniz Duman’ın da belirttiği üzere beslenmenizden gluteni çıkarmak, hastalığın hem tespit edilmesini kolaylaştırır hem de bilinen tek tedavi yöntemidir.
Gluten Duyarlılığı Belirtileri
- Gaz
- Şişkinlik
- İshal
- Kabızlık
- Karın Ağrısı
- Bulantı gibi sindirim sistemi ile ilişkili şikayetler
- Halsizlik ve sürekli yorgunluk hissi
- Eklemlerde ve kaslarda ağrılar
- Ciltte kuruluk, pullanma, kızarıklık
- Baş dönmesi, baş ağrısı gibi diğer organ sistemlerini ilgilendiren şikayetler görülebilir.
Özetle, belirtilerin hiç birisi bu hastalığa özgü değildir yani gluten duyarlılığı dışında pek çok başka hastalıkta görülebilen şikayetlerdir. Doğrudan şikayetlere bakarak gluten duyarlılığı tanısı koymak mümkün değildir ancak bu şikayetlere yol açabilen hastalıklar listesinde gluten duyarlılığının da göz önünde bulundurulması gerekir.
Çölyak ve Gluten Duyarlılığı Arasındaki Fark Nedir?
Her iki hastalıkta da belirtiler aynı olmakla beraber, gluten duyarlılığı ve çölyak arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Çölyak, kronik ve genetik bir hastalıktır. Gluten duyarlılığı ise ilerleyen yaşlarda etkileri görülebilen bir hastalıktır.
Eğer gluten duyarlılığınız varsa, vücudunuza gluten aldığınızda kolayca sindiremezsiniz ve şişkinlik, hazımsızlık gibi problemler yaşayabilirsiniz. Ancak çölyak hastasıysanız, gluten sadece rahatsızlık vermez; aynı zamanda ince bağırsaklarda tahribat yaratabilir. Bu da ilerleyen zamanlarda daha ciddi problemlere yol açabilmektedir.
Gluten Duyarlılığı Olan İnsanlar Ne Yiyebilir?
Temel olarak buğday, arpa ve çavdar içeren gıdalar dışında kalanları tüketebilirler. Bu tahıllardaki gluten proteininin girebileceği unlardan imal edilmiş hamur işi, ekmek, makarna, pasta, börek, soslar, çorba, boza, köfte gibi yiyecekler dışında kalan gıdalar tüketilebilir. Taze veya kuru meyveler, soslanmamış kuru yemişler, sebzeler, et, süt, balık, tavuk, peynir, zeytin, yoğurt, kefir, tereyağı, pirinç, mercimek, nohut, fasulye, barbunya, kinoa gibi diğer tahıllar tüketilebilir. Öğünlerde buğday ununun üstlendiği görevi karabuğday, patates, pirinç, kestane, keçiboynuzu, mısır, nohut gibi başka hububatlardan elde edilen unlar alabilir. Elbette, kişinin glutenin yanı sıra laktoz intoleransı, yumurta veya başka gıdalara karşı ek alerjileri olması durumunda diyetten bu besinlerin de çıkarılması gerekebilir.